การดื่มน้ำสะอาดจากแหล่งน้ำธรรมชาติ... ในปัจจุบันอาจไม่ได้พบเห็นกันบ่อยมากนัก โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสังคมเมือง และเป็นที่แน่นอนว่ามันคงไม่ใช่สิ่งที่พวกเราจะคิดดื่มหรือแม้กระทั่งจะให้คนที่เรารักดื่มจริงไหมครับ ? อย่างไรก็ตามในหลายๆพื้นที่บนโลก ยังอาศัยน้ำสะอาดจากธรรมชาตินี่แหละในการอุปโภคและบริโภค มีเรื่องเล่าเรื่องหนึ่งที่น่าตื่นตระหนกที่วันนี้ทางแอดมินจะนำมาเล่าสู่กันฟัง ในปี 2014 มีเรื่องราวของการค้นพบสารพิษโดยบังเอิญในแหล่งน้ำ ทำให้ชาวเมืองโฮไฮโอ นับครึ่งล้านขาดแคลนน้ำในการอุปโภคและบริโภค จนเป็นที่มาของการให้นักวิทยาศาสตร์และรัฐบาลของประเทศสหรัฐอเมริกา จำเป็นต้องทำการสำรวจทะเลสาบเอรี (Lake Erie) ทำให้พบว่าน้ำที่ไหลจากแปลงการเกษตรอันเต็มไปด้วยปุ๋ยที่มีธาตุฟอสฟอรัส อาหารปศุสัตว์ และการตกค้างของยาปฏิชีวนะ ล้วนส่งผลให้มีการเจริญเติบโตของสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงินเป็นวงกว้าง และสายพันธุ์เหล่านี้ดันมีพิษซะด้วยสิ!! อย่างไรก็ตาม ปัญหาดังกล่าวไม่ได้มีแค่บริเวณทะเลสาบเพียงเท่านั้น สาหร่ายเจ้าปัญหาเหล่านี้ยังแพร่กระจายลงสู่แหล่งน้ำตั้งแต่รัฐมิเนโซต้า ไปจนถึงเนบราสก้า และจรดแคลิฟอร์เนียโน่นเลย
มาทำความรู้จักเจ้าสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงินสายพันธุ์นี้กันดีกว่า
ตามปกติแล้วสาหร่ายไม่ได้ส่งผลกระทบมากนักกับแหล่งน้ำ แต่เจ้าสายพันธุ์นี้มันส่งผลกระทบต่อสุขภาพของสิ่งมีชีวิตและจะลามไปถึงระบบนิเวศโน่นเลย เพื่อเป็นการป้องกันปัญหา ทางรัฐบาลสหรัฐอเมริกาจึงได้ได้ออกข้อบังคับให้ EPA ทำการทบทวนและเลือกเฟ้นหาเทคโนโลยีที่จะนำมาตรวจวัดสารพิษเหล่านี้ จนได้มาซึ่งโปรแกรม UCMR4 (EPA Method 544: Determination of Microcystins in Drinking Water by Solid Phase Extraction (SPE) and Liquid Chromatography Electrospray Ionization and Tandem Mass Spectrometry (LC-ESI-MS/MS))
ความท้าทายของการวิเคราะห์
นักเคมีวิเคราะห์มีโจทย์อยู่ว่า ไม่เพียงแค่เวลาต้องเร็ว ยังจำเป็นต้องวัดปริมาณสารพิษปนเปื้อนเพื่อที่จะระบุถึงระดับความเป็นพิษที่แม่นยำและสอบกลับได้ จึงเป็นที่มาของการใช้เทคนิค LC-MS/MS ในการวิเคราะห์ในครั้งนี้ Workflow ประกอบด้วยเครื่อง LC และ MS ชนิดทริปเปิ้ลควอดดรูโพล ซึ่งการทำงานที่เกี่ยวกับน้ำจำเป็นต้องใช้เครื่องมือที่ดีที่สุด นักเคมีวิเคราะห์จึงได้เลือกเครื่อง VanquishTM Flex HPLC และ TSQTM Quantis ผลิตภัณฑ์เทอร์โมไซแอนติฟิก ประเทศสหรัฐอเมริกา และผลการวิเคราะห์ออกมาได้เป็นที่ยอดเยี่ยมเลยทีเดียวแหละ
แม้ว่าเรื่องนี้จะเกิดขึ้นที่ประเทศสหรัฐอเมริกาแต่ทางแอดมินเชื่อว่า ต้องมีเหตุการเหล่านี้เกิดได้ในประเทศของเราได้ในอนาคต เนื่องจากประเทศเราเป็นประเทศเกษตรกรรมและอยุ่ในประเทศเขตร้อน การเจริญเติบโตของสาหร่ายหรือพืชในท้องน้ำบ้านเรา ไม่ใช่เรื่องไกลตัวเลย บางทีเราควรหันกลับมาดูกันว่า แหล่งน้ำธรรมชาติของบ้านเรา ไม่ว่าจะนำไปใช้ทางเกษตรหรือการอุปโภคบริโภคในชนบทที่ค่อนข้างห่างไกลจากตัวเมือง ถึงเวลาที่ภาครัฐควรตั้งกฏเกณฑ์ในการตรวจสอบความปลอดภัยของแหล่งน้ำเหล่านี้หรือไม่ เพื่อประชาชนคนไทย จะได้มีสุขภาพดีกันทั่วหน้า สำหรับวันนี้ทางแอดมินขอตัวก่อน แล้วพบกับบทความใหม่ในครั้งหน้านะครับ
